اهمیت شناخت جنس حافظه

بر حافظان محترم و علاقه‌ مندان به حفظ قرآن کریم
کسی که در عرصه حفظ قرآن قدم می‌ گذارد لازم است که جنس حافظه خود را به خوبی شناسایی کند. وی باید با شناسایی نقاط ضعف و قوت خود در همان جزء اول اینکه شروع به حفظ کردن قرآن می کند به این مهم دست یابد. بارها مشاهده شده برخی دوستان که مشغول حفظ قرآن هستند تا پنج یا شش جز به جلو رفته ولی با این وجود احوالات حافظه خود را به دست نیاورده ‌اند. این نکته بسیار مهم است که من که به عنوان کسی که در عرصه حفظ قرآن قدم گذاشته ‌ام به احوالات و ظرافت های ظاهری و باطنی حافظه خود و همچنین نقاط ضعف و قوت آن اشراف کافی داشته باشم.
بدیهی است که تمام حافظه ها دارای نقاط قوت و نقاط ضعف هستند. با این وجود هیچ کس بهتر از خود فرد نمی ‌تواند به خود در این نقطه کمک کند. البته استاد و مربی کاربلد تاثیر بسزایی در این امر خواهند داشت و لازمه کار هستند. با این وجود جمله ای می فرماید ان الانسان علی نفسه بصیره، یعنی اینکه فرد باید بداند آن ظرافت هایی که هنگام انجام تمرینات حفظی با آن ها مواجه می ‌شوند به لحاظ تمرکزی و به یادآوری مفاهیم و به یادآوری تصاویر، خطاها اشکالات و شکیاتی که در عرصه تکرار مواجه می شوید و ترکیبی که به آن جنس حافظه می گویند به خوبی شناسایی کند.
برای بیان اینکه اجناس حافظه دارای چند حالت و دسته هستند می توان گفت که حافظه ها به چهار دسته تقسیم می شوند. ولی به صورت کلی می توان گفت که ما در اینجا یک حافظه کوتاه مدت و یک حافظه بلند مدت داریم. این حافظه ها بسته به شرایطی در افراد مختلف می ‌توانند متفاوت باشند. برخی از افراد ممکن است حافظه کوتاه مدت تیزتر و گیراتر، ولی حافظه بلند مدت ضعیف تری داشته باشند. با این حال برخی افراد کاملاً برعکس این دسته عمل می کنند.
به هیچ وجه جای نگرانی وجود ندارد. تمام این حالت ها قابل اصلاح و پیشرفت بوده و می توان آن ها را ارتقا داد. لازمه این کار این است که فرد بداند دارای چه نقاط ضعف و چه نقاط قوتی است. با این شرایط باید بر روی نقاط ضعف برنامه ریزی مناسبی داشته و برای اصلاح نیز برنامه مناسبی داشته و در کمترین زمان بتواند اشکالات خود را شناسایی کند.
گاهی مشاهده شده که برخلاف فرد حافظ روزها و ماه ها اشکالات روزمرگی را نیز نمی تواند شناسایی کنند. به عنوان مثال حافظ نمی داند که با چه حالتی از کشسانی تلاوت می‌ تواند حافظه کوتاه مدت خود را همراهی کند. برخی از حافظان به اصطلاح با حافظه خود رقابت بوکس برگزار می کنند. مثلاً به جای اینکه با حافظه خود تعامل مناسبی داشته باشند و بتوانند نیازهای حافظه را به لحاظ تنوع نگاه کردن و ابعاد آیه ای که برای ارسال به ذهن انتخاب کرده ‌اند چون هنوز در این موجود قدر نکرده اند دچار خود آزاری می شوند.
یکی از اشکالات دیگر که در این زمینه با آن مواجه می شویم این است که حافظ از حافظه کوتاه مدت خود انتظار رفتاری مانند حافظه بلند مدت دارد. کاملاً مشخص است که همانگونه که از نام حافظه کوتاه مدت پیداست وظیفه این حافظه اخذ مطالب اولیه بوده و تا مدتی که در افراد مختلف، متنوع است می توان با تکرار ها آن را ارتقا داد.
حال در حالت کلی باید بدانید که ما باید رفلکس های حافظه خود را شناسایی کنیم و نقاط ضعف و قوت شخصی را بیابیم. فرد باید از زمان انجام برنامه های ماه های اول حفظ کردن قرآن کریم بر روی احوالات خود را یک پایش انجام دهد. این مطالب را نوشته و با استاد خود یک تعامل مناسب داشته باشد.
موفق و موید باشید.