قوانین حفظ قرآن برای زندانیان

بسیاری از زندانیان هرروزه به دنبال خبری امیدوارکننده برای دریافت تخفیف و یا عفو مجازات خود هستند. تخفیف حکم از طریق حفظ قرآن کریم راه‌حلی امیدبخش و آرامش‌دهنده برای دل‌های غمگین و ناامید بسیاری از زندانیان است.
یکی از راه‌های دریافت تخفیف و بخشش حکم زندانیان خصوصاً در مجازات ‌های سنگین، استفاده از قانون حفظ قرآن کریم در زندان است. بر اساس این قانون چنانچه زندانی در طی دوران حبس خود اقدام به حفظ بخش و یا کل قرآن کریم کند با توجه به میزان محفوظات امتیازاتی ازجمله عفو، تخفیف و یا مرخصی در پرونده او ثبت خواهد شد.

فعالیت‌های قرآنی راهی برای از زندان

برخی زندانیان دوران حبس و محکومیت خود را پشت سر گذاشته و سپس از زندان آزاد می‌شوند، گروهی دیگر بسته به جرم و حکم تعیین‌شده تا پایان عمر، در زندان سپری خواهند کرد و درنهایت برخی نیز حکم اعدام به زندگی آنان پایان می‌دهد. درهرصورت یک بازداشتی همیشه در جستجوی راهی برای رهایی از دیوارهای سخت و غیرقابل‌تحمل زندان است. هرساله در زندان‌های سراسر کشور برنامه‌های فرهنگی، آموزشی و قرآنی مختلفی برگزار می‌شود که شرکت در این کلاس و برنامه‌ها تأثیر به سزایی در تعیین حکم بازداشتی دارد. حفظ قرآن و آشنایی با مفاهیم کلام الهی یکی از راه‌های پیش و روی زندانیان برای رهایی از زندان و تخفیف در مجازات آن‌ها می‌باشد.

در این طرح زندانیانی که موفق به حفظ 1 الی 30 جزء از قرآن کریم شوند و با مفاهیم کلام الهی آشنایی پیدا می‌کنند تخفیفاتی در میزان مجازات آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. گاهی حتی با توجه به درجه و نوع جرم و با تائید مسئولین زندان، بازداشتی می‌تواند حکم آزادی خود را دریافت کند.

نحوه دریافت تخفیف مجازات از طریق حفظ قرآن

فرایند حفظ و آموزش حفظ در زندان‌ها به‌عنوان یکی از فعالیت‌های مذهبی مانند آموزش نماز و خواندن قرآن به زندانیان متقاضی آموزش داده می‌شود. معمولاً این‌گونه طرح‌ها شامل حال افراد بی‌سواد نیز می‌شود. به‌عنوان‌مثال در طرحی که در سال‌های گذشته به‌عنوان حبل‌المتین که در زندان‌های همدان اجرایی شد افراد بی‌سواد با روایت دقیق داستان‌های قرآنی در صورت تائید توسط مسئولین، زندانی از مزیت و شرایط تخفیف و عفو مجازات برخوردار می‌شد.

هرروزه در زندان‌های سراسر کشور برنامه‌های قرآنی مانند آموزش روخوانی و روان‌خوانی قرآن کریم، قرائت، مفاهیم قرآنی و حفظ قرآن کریم آموزش داده می‌شود. حضور مستمر و مؤثر زندانیان در این طرح‌ها سبب دریافت تسهیلات بسیاری مانند اشتغال به کار، مرخصی، عفو و تخفیف مجازات و همچنین آزادی مشروط را شامل می‌شود.

تاکنون زندانیان بسیاری با انس به قرآن و اهل‌بیت و یادگیری و تعلیم مفاهیم و مباحث قرآنی علاوه بر ایجاد آرامش و امید در بین خانواده، مورد عفو و رأفت اسلامی قرارگرفته‌اند و موفق به دریافت تخفیف مجازات خود شده‌اند.

کدام محکومیت‌ها از طریق حفظ بخشیده می‌شود؟

به استناد ماده ١٠ آیین‌نامه کمیسیون عفو و بخشودگی , تقاضا و پیشنهاد عفو و تخفیف برای محکومیت ذیل پذیرفته می‌شود:
1.کلیه محکومیت‌های اعدام (به‌استثناء قصاص نفس) حبس و جزای نقدی و شلاق که از ناحیه مراجع قضایی (دادگاه‌های عمومی ـ انقلاب ـ نظامی ـ ویژه روحانیت) و قانونی صادرشده است.
2. کلیه محکومیت‌های محرومیت از حقوق اجتماعی و یا اقامت و یا ممنوعیت از اقامت در محل معین.
3. کلیه محکومیت‌های تکمیلی و تبعی صادره از مراجع قضایی و قانونی.
4. کلیه محکومیت‌های اضافی خدمت سربازی و یا تنزیل درجه کارکنان نیروهای مسلح
تبصره ١ـ در مورد احکام اعدام (به استثناء قصاص نفس) چنانچه پس از صدور حکم قطعی محکوم‌به اعدام و یا خانواده وی درخواست عفو نماید حسب مورد رئیس هیئت یا دادستان موظف به ارسال تقاضای محکوم‌علیه و پرونده مربوط با اظهارنظر صریح به ریاست کمیسیون عفو می‌باشند. کمیسیون عفو فوراً در وقت فوق‌العاده و حداکثر تا دو ماه از تاریخ دریافت تقاضا در خصوص مورد رسیدگی نموده و اعلام نظر می‌نماید. اجرای احکام تا اعلام نتیجه به‌وسیله رئیس کمیسیون عفو به تأخیر خواهد افتاد.
تبصره٢ـ در صورت موافقت با عفو محکوم‌به اعدام، كمیسیون حق ندارد بیش از دو درجه تخفیف برای وی منظور و مجازات را كمتر از ١٥ سال حبس تعیین نماید مگر بنا به‌فرمان مقام معظم رهبری.

میزان معادل‌سازی حفظ قرآن در تخفیف جرائم زندانیان

با یک بررسی ساده در حکم بسیاری از زندانیان می‌توان تغیرانی را در حکم آن‌ها مشاهده کرد. برای مثال در سال‌های گذشته گروهی از زندانیان در استان اصفهان به جهت حفظ کلام الهی و درک درست مفاهیم آن حکم آن‌ها از اعدام به حبس ابد تغیر پیدا کرد و این نشان‌دهنده لطف پروردگار در هرلحظه از زندگی انسان است. (طبق بررسی‌های انجام‌شده این طرح شامل افرادی که شاکی خصوصی دارند نمی‌شود)
ممکن است هرساله در نحوه پیاده‌سازی و اجرای طرح تغیرانی وجود داشته باشد بااین‌حال با توجه به اطلاعاتی که از سال‌های اخیر مشهود است، هر زندانی با حفظ هر جز از قرآن موفق خواهد شد تا یک ماه مرخصی از زندان دریافت کند و این روند تا پایان دوره حفظ او ادامه خواهد داشت.
همچنین در طرحی دیگر در استان خراسان جنوبی به گفته مدیر زندان‌ها و اقدامات تأمینی این استان، هر زندانی به ازای حفظ هر 3 صفحه از قرآن کریم 2 روز مرخصی و در صورت حفظ یک جز 10 روز مرخصی دریافت خواهد کرد. البته در صورت داشتن فعالیت‌های قرآنی این مرخصی به 15 روز نیز افزایش می‌یابد.
به‌صورت کلی و دقیق‌تر طبق آنچه در ماده 208 آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها می‌خوانیم، چنانچه هرکدام از زندانیان در طول مدت حبس خود در هرکدام از فعالیت‌های فرهنگی، دینی، اعتقادی، آموزشی، هنری و ورزشی شرکت نموده و موفق به کسب امتیازاتی درزمینهٔ این زمینه‌ها مانند: حفظ و درک مفاهیم قرآن و نهج ابلاغه، احکام دین و دیگر موارد شوند، با دریافت تائیدیِ و صلاحدید رئیس زندان مواد تشویقی زیر را دریافت خواهند کرد

• موفقیت در حفظ هر جزء از قرآن کریم 7 روز مرخصی
• طی کردن و موفقیت دیگر دوره‌های آموزشی مانند دوره سوادآموزی 5 روز مرخصی
• تخفیف و یا تبدیل مجازات در صورت حفظ قرآن کریم (برای مثال تبدیل حکم اعدام به حبس ابد به یا تخفیف حبس 20 سال به 10 سال و…)

توجه به کلام الهی راهی مؤثر در کاهش جرائم جامعه اسلامی

یکی از دلایل مهمی که انسان مرتکب انجام خطا و اشتباه می‌شود دوری از پروردگار و درگیر شدن با وسوسه‌های شیطان است. یکی از طرح‌های مفید و ارزشمندی که سال‌هاست در اغلب زندان‌ها به آن پرداخته می‌شود انجام امور فرهنگی، مذهبی و عقیدتی و افزایش سطح اطلاعات زندانیان دراین‌باره می‌باشد. در این‌گونه طرح‌ها به زندانیان علاقه‌مند آموزش نماز، قرائت، حفظ قرآن و همچنین آشنایی با مفاهیم قرآنی آموزش داده می‌شود که در صورت شرکت فعال زندانیان در این طرح‌ها تخفیفات و امتیازاتی شامل حال آن‌ها می‌شود.
توجه به معارف قرآنی و تربیت و پرورش حافظان قرآن در جامعه یکی از تأکیدات همیشگی رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌باشد. چه‌بسا که بالا رفتن سطح اطلاعات دینی و اعتقادی عموم افراد جامعه در مورد معارف و مفاهیم قرآنی باعث کاهش بسیاری از جرائم و ایجاد حس آرامش، نزدیکی به پروردگار و همبستگی در جامعه اسلامی می‌شود. زندان به‌عنوان مکانی برای تغیر رفتارهای اشتباه انسان با طی کردن دوران محکومیت به جبران خطا صورت گرفته می‌تواند محل خوبی برای بالا بردن سطح اطلاعات اعتقادی هر فرد نیز باشد. ازاین‌رو برگزاری انواع کلاس‌های خودشناسی و خداشناسی و در کنار آن انس با قرآن و شناخت دستورات قرآنی می‌تواند زمینه‌های رشد را در وجود زندانیان پرورش داده و زنده کند. این کار علاوه برافزایش سطح اطلاعات فرد درزمینهٔ های مختلف و ایجاد تغییرات درونی، باعث کاهش تکرار بسیاری از جرائم آن‌ها در آینده نیز خواهد شد.

سخن پایانی

قرآن این معجزه الهی و امیدبخش همواره در سخت‌ترین شرایط به کمک انسان می‌آید و باعث نجات او می‌شود. چه‌بسا که دور شدن از کلام الهی و یاد خداوند نیز مسبب اصلی بسیاری از جرائم و خطاها در انسان است. معمولاً انسان بعد از انجام گناه و خطا دچار آشوب و ناامیدی می‌شود و چه زیبا در چنین شرایطی قرآن کریم در سوره زمر آیه 53 می‌فرماید:
قُلْ یَا عِبَادِىَ الَّذِینَ أَسْرَفُواْ عَلَى‏ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُواْ مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ‏
بگو: «اى بندگان من که بر نفس خویش اسراف (و ستم) کرده‏اید! از رحمت خداوند مأیوس نشوید، همانا خداوند همه‏ گناهان را مى‏بخشد، زیرا که او بسیار آمرزنده و مهربان است».
برکات قرآن کریم همواره در زندگی دنیوی و اخروی یاری کننده و نجات‌بخش انسان است. حفظ قرآن علاوه بر آزادی از هوای نفس و رهایی از اعمال شیطانی امتیازات مادی ویژه‌ای همچون تخفیف در حکم زندانیان را به همراه دارد. و درنهایت شاعر بزرگ ابوسعید ابوالخیر چه زیبا می‌گوید:
باز آ باز آ هر آنچه هستی باز آ *** گر کافر و گبر و بت‌پرستی باز آ
این درگه ما درگه نومیدی نیست *** صدبار اگر توبه شکستی باز آ