قرآن کریم راه ارتباطی بین انسان و پروردگار است. این کتاب الهی با زبانی بسیار شیرین و دل‌نشین تمامی مفاهیم و راه درست زندگی و بندگی را به همگان آموخته است. علاقه به فراگیری و حفظ این آیات از همان دوران کودکی در وجود بسیاری از مسلمانان دیده می‌شود. قدم گذاشتن در این مسیر پر خیروبرکت به جهت داشتن فضیلت های بسیار زیاد آرزوی بسیاری از افراد است.
شروع این مسیر پرفضیلت نیازمند آموختن و یادگیری مفاهیم و اصول قرآن کریم میباشد. روایات بسیاری درباره اهمیت حفظ و خواندن قرآن کریم از سمت پیامبر و ائمه اطهار وجود دارد. حفظ قرآن باعث خشنودی و رضای خداوند شده و برکات بی‌شماری در زندگی دنیوی و اخروی دارد. به‌طوری که پیامبر اکرم (ص) در این باره می‌فرمایند:
هر که آن‌قدر قرآن بخواند تا حفظ شود خداوند او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعتش را درباره ده نفر از خانواده‌اش که آتش جهنم بر آنان واجب شده می‌پذیرد.
اما در همین ابتدای مسیر حفظ یک سؤال بزرگ ذهن علاقه‌مندان را به خود مشغول می‌سازد و آن این است که مناسب‌ترین سن برای حفظ قرآن چه سنی است؟ آیا در سنین بالاتر نیز می‌توان از فضیلت‌های حفظ قرآن برخوردار شد ؟ در ادامه این مقاله به بررسی دقیق سن مناسب حفظ می‌پردازیم.
هیچ گاه برای حفظ قرآن دیر نیست!
اهمیت حفظ قرآن بر کسی پوشیده نیست. قرآن درواقع یک پل ارتباطی برای گفت‌وگو بین انسان و خداوند است. قرآن همان صراط مستقیم برای هدایت است؛ خداوند مبارک و تعالی در این کتاب ارزشمند به زیبا و جامع‌ترین شکل به راهنمایی انسان برای رسیدن به رستگاری پرداخته است.
قدم گذاشتن در هر راه پر خیروبرکتی برای هر شخص، همواره با چالش‌ها و نگرانی‌هایی جهت انجام درست آن کار روبه‌رو میباشد.
بسیاری از علاقه‌مندان به حفظ قرآن معتقد هستند که بهترین زمان برای حفظ در دورانی جوانی و کودکی است و با پایان این دوران فرد دیگر توانایی کافی برای حفظ حجم زیادی از آیات را نخواهد داشت. خوب است بدانید که این تصور و باور کاملاً اشتباه است. خداوند همیشه عرصه یادگیری و علم‌آموزی را برای همه انسان‌ها باز گذاشته و انسان را به تفکر و علم‌آموزی دعوت کرده است. در هیچ جایی نمی‌توانید مطلبی را بیابید که برای آموختن قرآن یک محدوده سنی خاص در نظر گرفته شده باشد. قدم گذاشتن در این مسیر پر خیروبرکت قبل از هر چیزی نیازمند داشتن علاقه و یادگیری مهارت کافی میباشد و سن به هیچ عنوان در اولویت قرار ندارد.
یکی از دلایلی که بسیاری از افراد تصور می‌کند که بهترین سن برای حفظ قرآن سن جوانی میباشد این است که در این سن دغدغه‌ها و مشکلات زندگی شخص کمتر است و در سنین بالاتر احتمالاً این دغدغه‌ها باعث مشغله ذهنی شده و مسیر را برای شخص سخت می‌کند. اما این تمام ماجرا نیست. چنانچه یک شخص در دوران جوانی علاقه و انگیزه کافی برای حفظ را نداشته باشد نمی‌تواند به موفقیت برسد و در مقابل می‌توانیم بسیاری از افراد را در سنین 60 و حتی بالاتر ببینیم که با چه شوق و انگیزه‌ای تمامی آیات قرآن کریم را به حافظه سپرده‌اند. حفظ قرآن توفیق می‌خواهد حال این توفیق در هر سنی ممکن است شامل حال هر شخص شود، فرقی نمی‌کند به‌هرحال باید از آن نهایت بهره و استفاده را برد. برای آموختن کلام خداوند هیچ‌وقت دیر نیست و در این راه همواره خداوند خیروبرکت بسیاری را شامل حال همگان می‌کند.
بهترین بازه سنی برای حفظ کودکان چه سنی است؟
کودکان همواره به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در حال آموختن و یادگیری مهارت‌های مختلف هستند. بسیاری از مادران و پدران مسلمان علاقه‌مند هستند که فرزندان آن‌ها از همان دوران کودکی با کلام الهی انس گرفته و بزرگ شوند چرا که حفظ قرآن در آینده فرزند آن ها تأثیرات مفیدی خواهد داشت. اما در آموختن قرآن به کودکان باید یک سری قوانین رعایت شود:
- همان‌طور که گفتیم در حفظ قرآن کریم اولین شرط علاقه و انگیزه فرد است بنابراین نباید کودک را به‌اجبار وادار به حفظ قرآن کرد بلکه بهترین راه آموزش دادن و آشنا کردن کودک با کلام الهی است.
- بهترین سن برای علاقه‌مند کردن و آشنایی کودک با قرآن کریم قبل از رسیدن به 7 سالگی میباشد.
- در سنین زیر 6 سال کودکان رفتار شما را می‌بینند و تقلید می‌کنند پس بهتر آن است که همواره در جلوی چشمان او قرآن با لحنی دل‌نشین خوانده شود.
- در این سن می‌توان با بازی و سرگرمی، شعر و داستان و فیلم های آموزشی کودک را با قرآن آشنا کرد.
چنانچه با انجام این کار ها متوجه علاقه کودک خود به قرآن شدید می‌توان با خیالی آسوده مهارت‌های حفظ قرآن را به او آموخت.
با توجه به تجربیات بهترین سن برای شروع حفظ در کودکان از پایان کلاس اول و ابتدای 8 سالگی میباشد یعنی زمانی که کودک مهارت‌های خواندن و نوشتن را فراگرفته است. در صورتی که کودک تمایل کافی را داشته باشد می‌توان با شرکت در کلاس های حفظی و فراگیری مهارت های دقیق و اصولی حفظ نزد اساتید، حفظ را آغاز کرد. هیچ گاه سعی نکنید که بدون روش و بدون استاد و به‌صورت فردی قرآن را به کودک بیاموزید. سن کودکی سنی بسیار حساس است و برنامه حفظی کودک باید به نحوی باشد که به بازی و سرگرمی او آسیبی وارد نشود، علاوه بر آن باید طبق میزان توانایی کودک برنامه درستی تهیه شود تا هیچ گونه آسیب و فشاری به او وارد نشود و بتواند به بهترین و شیرین‌تری شکل ممکن حافظ قرآن شود.
آسان ترین راه برای حفظ قرآن در سنین بالا
همان‌طور که سن و سال انسان بالا می‌رود دغدغه و مشغله‌های فکری او نیز بیشتر می‌شود. بسیاری از افراد بر این باورند که به دلیل همین مشغله‌ها حفظ قرآن در سنین بالا کاری غیرممکن و بسیار سخت و دشوار میباشد. اینکه انسان در سنین کودکی و جوانی به دلیل داشتن دغدغه‌های کمتر یک شانس بیشتر برای موفقیت در حفظ قرآن را دارد بر کسی پوشیده نیست اما نکته مهم‌تری نیز وجود دارد و آن میزان توانایی و استعداد هر شخص است و میزان استعداد رابطه‌ای با سن و سال ندارد. شما به‌راحتی می‌توانید در اطراف خود افرادی را ببینید که با وجود سن و سال بالا حافظه بسیار خوبی دارند و از انگیزه بالایی نیز برخورد دار هستند و در مقابل می‌توان جوانانی را مشاهده کرد که به‌اندازه کافی برای رسیدن به هدف خود تلاش نمی‌کنند و انگیزه آن ها پایین است چرا که همیشه فکر می‌کنند هنوز برای آن ها فرصت زیادی وجود دارد.
حفظ قرآن در سنین بالا نیازمند تلاش، پشتکار و اراده قوی شخص میباشد. خوب است بدانید برخلاف سنین جوانی هر چه سن و سال شخص بالاتر می‌رود با دیدگاهی شایسته‌تر و قوی‌تر شروع به یادگیری می‌کند. یکی از لازمه‌های مهم حفظ در سنین بالا اهمیت تقویت حافظه میباشد چرا که شخص برای نگهداری حجم زیادی از محفوظات در طولانی‌مدت نیازمند داشتن حافظه‌ای قوی و کوشا میباشد.
یادگیری مهارت‌های حافظه‌ای و تقویت حافظه نیازمند انتخاب یک روش حفظی مناسب و برنامه ریزی شده میباشد. برنامه مناسب مسیر حفظ را برای تمامی افراد آسان می‌سازد و دغدغه و نگرانی‌های شخص حافظ را به حداقل می‌رساند. انتخاب روش مناسب بهترین راه برای حافظ کل شدن در سنین بالا است.
همان‌طور که خداوند در آیه 107 سوره یونس می‌فرماید:
وَ إِنْ يَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ وَ إِنْ يُرِدْکَ بِخَيْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ يُصيبُ بِهِ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ
یعنی اگر خداوند به تو زیانی رساند هیچ کس جز او آن را برطرف نخواهد ساخت و اگر فضل و خیری برای تو خواسته باشد هیچ کس نمی‌تواند مانع این فضل شود. او به هر یک از بندگانش هر چه بخواهد کرم می‌رساند و او غفور و مهربان است.
پس هیچ گاه برای فرصت‌های از دست رفته حسرت نخورید و همواره در تلاش باشید و فضل خداوند را طلب جویید.
انتخاب بهترین روش حفظی برای تمامی سنین
مهم‌ترین اصل در موفقیت در حفظ قرآن انتخاب یک روش مناسب است فرقی نمی‌کند که شما در چه سن و سالی باشید اگر روش انتخابی شما اشتباه و مناسب با جنس حافظه شما انتخاب نشود قطعاً در این مسیر با مشکل روبه‌رو خواهید شد.
هر شخص با شناخت نوع و جنس حافظه خود می‌تواند روشی مناسب با میزان توانایی‌ها و هدف خود را انتخاب کند و مسیر حفظ را با شوق و انگیزه بیشتری طی کند. قبلاً در مقاله انواع روش حفظ شما را در انتخاب روشی مناسب راهنمایی کرده‌ایم.
معمولاً در سنین بسیار پایین و یا بسیار بالا یکی از مواردی که در انتخاب روش مناسب باید شخص به آن دقت کند اهمیت تقویت حافظه و عدم فشار بیش از حد به حافظه میباشد. یکی از روش‌های مناسب که به‌خوبی به مهارت‌های افزایش تمرکز و حافظه پرداخته است روش حفظ تصویری میباشد. در این روش هر شخص با هر میزان توانایی می‌تواند بدون فشار بر حافظه و انباشت محفوظات مسیر حفظ را به‌راحتی پشت سر بگذارد. یکی از مزیت‌های بسیار خوب این روش تنظیم برنامه حفظی متناسب با شرایط سنی و زندگی هر فرد است و این موضوع باعث شده که حتی اشخاصی که مشغول به کار یا تحصیل نیز هستند بتوانند به‌راحتی قرآن را حفظ کنند. جهت آشنایی بیشتر با این روش و یادگیری مهارت‌های تقویت حافظه می‌توانید از کارگاه حافظه نوین استفاده کنید.
سخن پایانی
خداوند در قرآن کریم همواره انسان را به تفکر و تعقل دعوت کرده است و بهترین کتاب برای اندیشیدن و پیدا کردن راه درست زندگی قرآن کریم است. حفظ قرآن سرشار از فضیلت‌های بی‌شماری ست که در زندگی دنیا و آخرت همراه شما خواهند بود. فرقی نمی‌کند در چه سن و سالی هستید در درجه اول توفیق بهره‌مندی از فضیلت‌های قرآنی را باید از خداوند خواستار بود. بعد از آن با انتخاب روشی مناسب و تلاش و پشتکار به‌راحتی خواهید توانست حافظ قرآن شوید. و چه بسا که در روایات نیز آمده است پاداش کسی که با سختی قرآن را حفظ کند دو برابر دیگر افراد خواهد بود.
- حفظ سه بعدی قرآن کریم / تصویری
- روش‌های ویژه تقویت تمرکز
- مهارت‌های شایان ارتقاء نقشه یابی آیات در ذهن
- مهارت‌های حرفه‌‌ای شناخت و تقویت حافظه
ثبت نام در کارگاه 2 جلسه‌ای حافظه نوین
بدون دیدگاه