در دین اسلام و در میان مسلمانان حفظ قرآن کاری ارزشمند و پرفضیلت است که از ابتدای تاریخ اسلام میان مسلمانان رایج بوده و خیر و برکات زیادی نیز برای آن در نظر گرفته شده است. یکی از مهمترین عللی که برای حفظ قرآن برشمرد جلوگیری از تحریف و تغییر آن بوده است. از ابتدای تاریخ اسلام مسلمانان و یاران پیامبر با حفظ کردن دقیق آیات قرآن توانستند از آن حراست و حفاظت کنند.
حفظ قرآن به لحاظ فردی در جایابی موضوعات، مسائل قرآنی، مطالب دینی و انس با قرآن، فهم و تفسیر بهتر آیات کاربرد دارد. اما این کار پرفضیلت آنقدرها هم آسان نیست و خیلی‌ها در میانه از راه ناامید می‌شوند. برای حفظ قرآن روش‌های مختلفی وجود دارد که همه آن‌ها نمی‌توانند شما را به مقصود برسانند. یکی از بهترین روش‌های حفظ قرآن، حفظ تصویری آن است که در ادامه بیش‌تر راجع‌به آن صحبت خواهد شد.
بهترین روش‌های حفظ قرآن کریم
همانطور که گفتیم برای حفظ قرآن شیوه‌های متعددی وجود دارد که هر کدام از این روش‌ها در جایگاه خود دارای ویژگی‌های منفی و مثبتی هستند و هرکس می‌تواند متناسب با ذوق، استعداد، شرایط شخصی و تجربه عملی خیش یکی از این روش‌ها را انتخاب کند. در ادامه تعدادی از روش‌های رایج حفظ قرآن و بهترین و ماندگارترین روش آن معرفی می‌شوند.
حفظ تصویری قرآن؛ ماندگارترین روش حفظ قرآن
حفظ تصویری قرآن؛ ماندگارترین روش حفظ قرآنیکی از بهترین، اصولی ترین و ماندگارترین روش‌های حفظ قرآن حفظ تصویری آن است. حفظ تصویری قرآن بر اساس ثبت تصاویر آیات در ذهن پیش می‌رود. به بیان دیگر در این روش شما به گونه‌ای آیات را به ذهن می‌سپارید که به محض اینکه از شما خواسته شود آیه‌ای را تلاوت کنید، تصویر آیات در ذهن شما نقش می‌بندد. این روش مانند یک بازی، شیرین و گیراست. به‌طوری که حافظان پس از طی کردن هر سطح مشتاق ورود به سطح بعدی هستند. روش حفظ تصویری قرآن با کار کردن بر روی حافظه تمرکز داشته و در این روش حافظه به شدت تقویت می‌شود. برای حفظ کردن قرآن با این روش نیاز به گذراندن سه سطح مقدماتی، متوسطه و پیشرفته دارید که با گذراندن این سه سطح می‌توانید به راحتی آیات را از حفظ تلاوت کنید.
در این روش برای تقویت و تثبیت بیش‌تر آنچه که در ذهن ثبت و ضبط شده، از دو مهارت حافظه صوتی و حافظه ادراکی استفاده می‌شود. به این ترتیب که شما ابتدا موسیقی قرآن که در ذات آیات وجود دارد را می‌شناسید و آن را حفظ می‌کنید. سپس به یادگیری معنا و مفهوم آن آیه می‌پردازید. با استفاده از حافظه ادراکی مفاهیم در ذهن ثبت می‌شوند و در ترکیب با حافظه صوتی، شما می‌توانید آیات را به صورت تصویری حفظ کنید.
روش حفظ کمی قرآن
در این روش قرآن آموز باید تعداد مشخصی از صفحات را در هر دوره حفظ کند. به بیان دیگر هرچه صفحات بیش‌تری در زمان کم‌تری حفظ شوند، امتیاز قرآن آموز بالاتر می‌شود. این روش به سه شکل انجام می‌شود که عبارتند از: از اول تا آخر یک جزء، از اول قرآن تا…، از ابتدای سوره. توجه داشته باشید که روش حفظ کمی ماندگاری خیلی زیادی ندارد و ممکن است حافظ دچار خلط مباحث شود.
روش حفظ کیفی قرآن
در روش حفظ کیفی علاوه‌بر حفظ کلمات، به مولفه‌ها و عناصر دیگر قرآن مانند تمسک، تدبر، معنا، عمل و… نیز توجه می‌شود. این روش منجر به انس مادم العمر فرد با قرآن می‌شود. حفظ کردن به روش کیفی را می‌توان به بخش‌های مختلف عمومی، تخصصی و موضوعی تقسیم کرد که هر کدام از این بخش‌ها می‌توانند پیش نیازی برای بخش‌های دیگر باشند.
- حفظ عمومی
این شیوه حفظ، مخاطب محور است و در آن سعی می‌شود قرآن آموز با حفظ کردن جملات کوتاه، پرمعنا و ترتیبی بتواند حافظ قرآن شود. به بیان دیگر در روش حفظ عمومی قرآن، با عمومی‌سازی موضوع یادگیری، کاهش کمیت، ساده‌سازی و انتخاب جملات معنادار قرآن آموز ترغیب به یادگیری و ادامه مسیر می‌شود. در این روش قرآن آموز با جملات کوتاه و معنادار کار را شروع می‌کند تا در نهایت به حفظ کل قرآن نائل شود. روش حفظ عمومی قرآن شیوه‌ای است که نیاز به برنامه‌ریزی دراز مدت دارد. زیرا گاهی اوقات حافظ سعی می‌کند بنابر علاقه و سلیقه شخصی آیات را انتخاب کند.
- حفظ موضوعی
حفظ موضوعیحفظ موضوعی قرآن یکی از شیوه‌های آسان و رایج است. در این روش قرآن به موضوعات مختلفی دستهبندی می‌شود و قرآن آموز بر حسب تجربه خود با یکی از این موضوعات شروع می‌کند. به عنوان مثال گاهی به خاطر سپردن ترتیب مشابهی از واژه‌ها مانند واژه‌های مشترک زبان فارسی و عربی (واژه‌هایی که در قرآن آمده‌اند)، می‌تواند شروع خوبی برای قرآن آموزان باشد.
موضوع دیگر در این روش، ترکیب‌ها هستند. ترکیب‌های ساده و پرکاربرد زیادی در متن قرآن وجود دارد. ترکیب‌هایی مانند الحمدلله، نعمت الله و… که کمک می‌کنند به واسطه این‌ها مفاهیم متعددی به ذهن متبادر شوند.
از دیگر موضوعاتی که در این روش مطرح می‌شوند، حفظ کردن پیام‌های قرآنی، قطعه‌ها، تمثیل و داستان، نیایش‌ها و آیات مرتبط به هم هستند. این آیات می‌توانند کوتاه باشند و یا حتی بر حسب تجربه و توان فرد به ترکیب‌های بلند تبدیل شوند. همچنین یکی دیگر از موضوعاتی که در روش حفظ موضوعی قرآن مطرح می‌شود انتخاب تدبری آیات است. در این شیوه آیه‌ای که توسط قرآن آموز حفظ می‌شود مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد تا قرآن آموز به لایه‌های عمیق آیه اشراف پیدا کند. در یک کلام می‌توان گفت که روش حفظ موضوعی قرآن، جز محور است که در بازه زمانی طولانی‌تری انجام می شود.
- حفظ تخصصی
روش حفظ تخصصی، قرآن محور است و در سه سطح مختلف انجام می‌شود:
- حفظ کامل قرآن با معنا: این روش همان حفظ ترتیبی قرآن است که با درک معنای عبارات و آیات قرآن همراه می‌شود.
- حفظ ترکیبی: در این روش، قرآن همراه با یادگیری و رعایت علم قرائت، تجوید، درک مفاهیم و تدبر آموخته می‌شود.
- حفظ جامع: در روش حفظ جامع قرآن، با رعایت و در نظر گرفتن تمام نکات و جوانب آن مانند قرائت صحیح، تجوید، درک معنا و تدبر و تفسیر آموخته می‌شود.
حفظ قرآن از کارهای بسیار پرفضیلتی است که می‌تواند مانند چراغی مسیر زندگی افراد را روشن کند. اگر شما دوست دارید از حافظان قرآن باشید، باید روشی درست و ماندگار برای انجام این کار انتخاب کنید. در این مقاله چند نمونه از روش‌های حفظ قرآن به ویژه ماندگارترین آن، یعنی روش حفظ تصویری قرآن معرفی شدند. اگر این مقاله برای شما مفید بود و یا اگر نظری در جهت تکمیل آن دارید، در بخش کامنت با ما در ارتباط باشید. به‌علاوه شما می‌توانید سوالات خود در مورد هر کدام از این روش‌ها را در بخش کامنت‌ها بپرسید.
بدون دیدگاه